تأمین و تجهیز منابع و امکانات (Supply & Equipping of Resources) و بکارگیری آنها در راستای تحقق اهداف سازمان از ارکان مهم مدیریت و اقتصاد است و باید مورد توجه خاص قرار گیرد. در واقع امر مديريت عبارت است از كاربرد صحيح و مناسب منابع و امكانات براي انجام فعاليت ها به منظور دستيابي به اهداف.
براي دست يابي به هدف يا منظور يك سازمان، منابع و امكانات كافي و مناسب لازم است. منابع و امكانات به صورت ورودي ها (input) به سازمان وارد مي شوند و طی فرآیند مشخصی به محصول و ستاده (output) تبدیل میگردند. هدف نهايي سازمان، ستاده ها و خروجي هائی است كه اساساً سازمان براي دست يابي به آنها تشكيل شده است.
انواع منابع
منابع انسانی
• مدیران (مدیران عالی؛ مدیران میانی؛ مدیران عملیاتی)
• کارکنان متخصص و خبره؛ کارشناسان
• کارکنان ماهر؛ کارکنان نیمه ماهر؛ کارکنان ساده
• مشاوران
منابع مالی
• آوردة مجري طرح (نقدی و غیرنقدی)
• تسهيلات بانكي (وام بلندمدت و وام كوتاه مدت)
• آوردة شركاء
• قرض از افراد
• اعتبار فروشندگان ماشين آلات و تجهيزات
• اعتبار فروشندگان مواد اوليه
• پیش فروش محصولات
• سودهاي آتي
• اجارة دارائی
منابع فیزیکی
• زمین
• ساختمانها و احداثات
• ماشینآلات و دستگاهها
• تأسیسات (تأسیسات آب؛ برق؛ سوخت؛ هوای فشرده؛ بخار؛ تصفیه آب ؛ و...)
• تجهیزات؛ ابزارآلات؛ وسایل و امکانات
• وسایط نقلیه
• اثاثه اداری
• مواد اولیه {مواد اولية اصلي؛ مواد كمكي؛ مواد واسطه (مواد صنعتي نيم ساخته)؛ قطعات پرمصرف؛ مواد بسته بندي؛ ملزومات مصرفي؛ مواد مصرفي آزمايشگاهي؛ نهاده هاي بخش كشاورزي (بذر، سم، كود و...)}
منابع فنی (سختافزاری و نرمافزاری)
• ساختارها؛ فرآیندها؛ سیاستها؛ روشها؛ دستورالعملها؛ شرح وظایف؛ گردشکار؛ فرمها
• سختافزارها
• نرمافزارها؛ اطلاعات؛ و...
• مستندات (طرحها؛ نقشهها؛ نمودارها؛ و...)
• سیستمها
• برنامهها (برنامههای بلندمدت، میان مدت و کوتاهمدت؛ برنامههای استراتژیک و برنامههای عملیاتی)
منابع قانونی و حقوقی
• مشاوران حقوقی
• بخش حقوقی سازمان
تأمین و تجهیز منابع
منظور از تأمین منابع؛ شناسائی منابع و تعیین شیوة تهیه آنها در مواقع لزوم است و تجهیز به معنی آماده کردن، آماده به کار نمودن، آماده بکار نگهداشتن، بسیج کردن، فراهم آوردن و تدارک میباشد. تأمین و تجهیز منابع و امکانات؛ اقداماتی نظیر موارد ذیل را در بر میگیرد:
ـ منابع انسانی: ارزیابی، انتخاب، استخدام، پرورش، آموزش، بروزآوری دانش و اطلاعات و مهارت آموزی کارکنان؛ جلب همکاری افراد توانمند و متخصص؛ کشف و پرورش استعدادها؛ حفظ و مراقبت از نیروی ماهر و متخصص
ـ منابع مالی: تأمین منابع مالی و سرمایهای و تخصیص بهینة آن
ـ منابع فیزیکی: تأمین و سفارش به موقع مواد و وسائل؛ تأمین و آماده بکار نگهداشتن ماشینآلات و تجهیزات؛ تعمیر و نگهداری اصولی تجهیزات؛ انبارداری صحیح
ـ منابع فنی: تأمین و بروزآوری دانش فنی (تکنولوژی)
ـ منابع حقوقی: تأمین و استفاده از مقررات، بخشنامهها و دستورالعملهای حقوقی و قانونی؛ اشراف و پیگیری مستمر قوانین و مقررات مرتبط؛ پایش مستمر روند امور جاری با قوانین و مقرراتی نظیر قانون تجارت و غیر آن
نکاتی در بارة تأمین و تجهیز منابع
ـ محدودیت منابع: حجم منابع قابل دسترسي معمولاً محدود هستند بنابراين در برنامه ريزي فعاليت هاي يك سازمان باید توجه ویژهای به استفادة بهینه منابع صورت گیرد.
ـ تخصیص منابع: مدیر باید به شرايط بكارگيري منابع نيز توجه نمايد. در شرايط وجود محدوديت در سطح منابع قابل دسترس، بايد فعاليت ها به نحوي برنامه ريزي شوند كه در هيچ موقعيتي، سطح احتياجات از سطح امكانات قابل دسترس بالاتر نباشد. در مباحث برنامه ريزي، اين امر به «تخصيص منابع» موسوم است.
ـ تسطیح منابع: در شرايطي كه محدوديتي در سطح منابع قابل دسترس وجود ندارد، بايد توجه مدیر به اين امر معطوف گردد كه نوسانات در سطح منابع مورد نياز در برهه هاي مختلف زماني در حداقل ممكن باشد چرا كه نوسانات در سطح منابع، امري هزينه بر است. اين وجه برنامه ريزي (حداقل كردن نوسانات در سطح منابع) را اصطلاحاً «تسطيح منابع» مي نامند.
ـ تخصیص پویا: تلاش براي محدود كردن ميزان احتياج به يك نوع منبع خاص، معمولاً سطح احتياج به ساير منابع را افزايش میدهد. سقف منبع قابل دسترس هم الزاماً در تمام طول اجراي امور، ثابت نيست و با تغيير زمان و فصل، ممكن است ميزان منابعي نظير نيروي انساني، بودجه و يا انواع مواد و مصالح لازم تغيير يابد.