بازار آزاد
اصطلاح بازار آزاد دارای دو مفهوم اقتصادی نزدیک به هم است:
ـ بازاری که در آن دولت دخالتی نداشته باشد و نیروهای عرضه و تقاضا آزادانه عمل کنند. بازار آزاد در این مفهوم بیشتردر متون مربوط به نظریه‏ های اقتصادی کاربرد داشته و معادل «اقتصاد بازار آزاد» است.
ـ بازاری که در آن با سوء استفاده از تقاضای بازار، کالاهای کمیاب به قیمت گزاف به فروش روند و بدون وقفه به خریدار تحویل داده شوند. این وضعیت بویژه در خلال جنگ‏ها، انقلاب‏ها و یا دوره‏های بحرانی پس از آن پدید می‏آید و اساساً با نظام دو قیمتی همراه است: قیمت متداولی که برخی مشتریان خاص می‏توانند بر اساس آن کالاهای کمیاب را مستقیماً از تولیدکنندگان یا توزیع کنندگان اصلی دریافت دارند و قیمت بسیار بالاتری که طبق آن، همان کالا توسط برخی تولیدکنندگان، توزیع‏ کنندگان و یا دلالان به متقاضیان معمولی بازار عرضه می‏گردد. فرق بازار آزاد با بازار سیاه آن است که معاملات بازار آزاد منع قانونی ندارد.

بازار رقابتی
بازار رقابتی به بازاری اطلاق می‏شود که در آن تعداد بسیاری خریدار و فروشنده به طور مستقل مشغول داد و ستد باشند. بدین‏سان هیچ عضو بازار نمی‏تواند تاثیر زیادی بر قیمت بگذارد.

بازار کار
بازار کار بازاری است که در آن عرضه و تقاضا برای کار معین جهت انجام فعالیت معین، نمود می‏یابد و فرآیند تعیین میزان پرداخت برای کارهای مختلف دنبال می‏شود. افزون بر این، چگونگی تغییرات دستمزدها و جابجایی کارگران میان شغل‏های مختلف و مراجعه آنها به کارفرمایان مختلف نیز در این بازار انجام می‏گیرد.  باید توجه داشت که کاربرد اصطلاح بازار در این مورد به معنای مشابهت کامل کار با دیگر کالاها نیست، بلکه بازار کار در اقتصاد، مکان یا مکانیسمی است که از طریق آن عرضه و تقاضا برای کار با یکدیگر روبرو شده و تلاقی می‏یابند.

بازار سیاه
به هر بازار غیرقانونی در جامعه ‏ای که در آن دولت قیمت‏ها را در سطح حداقل یا حداکثر تثبیت کرده باشد بازار سیاه بازار سیاه یا اقتصاد زیر زمینی (Black Market یا Underground Economy) اطلاق می‏شود. بازار سیاه یک بازار کالا و خدمات است که خارج از حیطه حمایت شده توسط دولت کار می‏کند. بدین ترتیب، هرگاه حداکثر حد قیمت‏ها تثبیت شده باشد، معاملات ممکن است با قیمت‏هایی بالاتر از این سطح انجام گیرد. بازار سیاه هنگام جیره‏بندی یا بحران‏های ملی مانند وقوع جنگ، رواج می یابد. به نسبت تنوع، گستردگی و تداوم این قبیل بازارها، سوداگران و احتکارگران بسیاری در رده‏های مختلف به سودها و ثروت‏های بادآورده چنگ انداخته و در مقابل، قدرت خرید اقشار و طبقات پایین و متوسط، اعم از کارگران و کارمندان به شدت رو به کاهش می‏گذارد. کارکرد چنین نظامی سرانجام به اختلاف طبقاتی بیشتر منجر می‏شود.
افراد در فعالیت‏های زیرزمینی کارشان را با حیله پیش برده و از قوانین، حقوق و مقررات و اجرای مجازات از طرف عوامل دولتی می‏گریزند. انواع مختلفی از فعالیت‏های زیرزمینی طبق قوانین خاص سازمانی وجود دارد و آنها را در چهار اقتصاد زیرزمینی می‏توان شناسایی کرد: اقتصاد غیرقانونی - اقتصاد گزارش نشده - اقتصاد ثبت نشده - اقتصاد غیررسمی.
اقتصاد غیرقانونی بر اساس درآمد حاصل از فعالیت‏هایی است که با نادیده گرفتن قوانین تجاری کار می‏کنند. فعالان عرصه اقتصاد غیرقانونی در تولید و توزیع کالا و خدمات ممنوع نظیر مواد مخدر، اسلحه و فحشا کار می‏کنند. اقتصاد گزارش نشده شامل آن دسته از فعالیت‏هایی است که در آنها از قوانین اقتصادی مالیاتی تمرد می‏شود. به صورت خلاصه می‏توان گفت که اقتصاد گزارش نشده درآمد حاصل از دارایی‏های گزارش نشده برای مالیات است.
اقتصاد ثبت نشده بر پایه فعالیت‏های اقتصادی است که از قوانین سازمانی (که با توجه به نیازمندی‏های گزارش شده از طرف آژانس‏های آماری دولتی تعریف می‏شوند) تمرد می‏شود. به صورت خلاصه درآمد حاصل از اقتصاد ثبت نشده (با توجه به قوانین و عرف)، درآمدی است که باید در سیستم‏های حسابداری ملی (مانند حقوق ملی و حساب‏های تولیدی) ثبت شود اما ثبت نشده است. اقتصاد غیررسمی نیز شامل فعالیت‏های اقتصادی است که از هزینه‏ها تمرد کرده و از حقوق مصرح از قوانین و قواعد اداری در مورد روابط مالکیتی، اجازه تجاری، قراردادهای کاری، اعتبار مالی و سیستم‏های تامین اجتماعی، مستثنا می‏شود. بطور خلاصه اقتصاد غیر رسمی درآمد ناشی از عوامل اقتصاد است که به صورت غیررسمی کار می‏کنند. بخش غیررسمی بر خلاف بخش رسمی، قسمتی از اقتصاد است که که نه مالیات می‏پردازد و نه توسط دولت مورد بررسی قرار می‏گیرد و نه در تولید ناخالص ملی حضور دارد.
بعضی از نمونه های اقتصاد زیر زمینی در کشور های در حال توسعه: حشیش - فحشا - تکنولوژی تولید تقلبی - داروهای وابسته به مواد مخدر تقلبی - داروهای تجویزی تقلبی - کوکائین - تریاک و هروئین – دزدی‏های ویدئویی – سرقت‏های نرم‏افزاری -  قاچاق سیگار – قاچاق اندام‏های زیستی – تسلیحات.